is een complex mengsel van alcoholen en vetzuren,
dat vaak toegepast wordt in zalven en cosmetica wegens de waterbindende en
goed emulgerende eigenschappen. Het is een natuurproduct, bereid van
schapenwol. Sebum wordt aan de wol onttrokken, gereinigd en geraffineerd tot
. Dat bestaat uit 3 componenten:
. Wolalcoholen zitten niet alleen in zalven, crèmes
en cosmetica maar ook in zepen, en vette wondgazen zoals sofratulle en
fucidin intertulle.
Tegenwoordig worden
er steeds meer chemisch gemodificeerde varianten en gezuiverde fracties van
lanoline gebruikt, die minder allergeen zijn. Als gevolg daarvan zal het
aantal patiënten met wolalcohol allergie langzaam dalen.
kan worden getest door middel van plakproeven. Lanoline
zit in de
. Op de verpakking van cosmetica en zalven hoort te worden
aangegeven of er wol alcoholen in zitten. Verschillende synoniemen worden
gebruikt: lanoline, lanoline zuur, lanoline alcohol, lanoline was, wolvet,
wolalcohol, adeps lanae, adeps lanae anhydrous, alcohol lanae, Amerchol
L-101, Amerchol CAB, anhydrous lanolin, Aquaphor.
Wolalcoholen
zitten niet alleen in cosmetica, maar ook in zalven, waaronder enkele FNA
bereidingen zoals hydrocortisonzalf en triamcinolonzalf. Patiënten met een
wolalcohol allergie kunnen ook reageren op gezuiverde en/of
(synoniemen: cetearyl alcohol or cetylstearyl alcohol).
Deze vetalcoholen zijn onderdeel van natuurlijk wolvet, maar kunnen ook uit
andere (petrochemische) bronnen bereid worden. Op cetylalcohol,
stearylalcohol, en cetostearylalcohol kan apart worden getest, deze
emulgatoren zitten in de
.
, de basis van o.a.
. Cetostearylalcohol zit ook in cetomacrogol crème en zalf,
patiënten die een positieve patchtest op cetostearylalcohol hebben kunnen
dus ook geen cetomacrogol crème of zalf gebruiken. Allergieën voor
cetylalcohol en stearylalcohol komen niet vaak voor, maar bij een wolalcohol
allergie is het verstandig om de hele groep te mijden.
De frequentie
van wolalcohol allergie onder patiënten met atopisch eczeem en chronisch
eczeem e.c.i. valt in de praktijk erg mee (< 1%). Bij kinderen met atopisch
eczeem komt het wel vaker voor, de frequentie is onduidelijk en hangt sterk
af van het onderzochte cohort. Om een goed beeld te krijgen moet men niet
kijken naar rapportages van dermatologen en allergologen over wat zij vinden
in hun geteste patiënten, want dat is een niet representatieve selectie
(patiënten die al verdacht werden van een contactallergie, of waarbij de a
priori kans (pre-test probability) op het hebben van een contactallergie erg
groot is). De enige manier om er achter te komen is het testen zonder
selectie van opeenvolgende patiënten met atopisch eczeem of chronisch
eczeem, of in de gezonde populatie. Dit soort onderzoek is weinig verricht,
maar er is 1 studie (Magen E. et al.) waarin 864 ongeselecteerde
opeenvolgende eczeempatiënten zijn getest. Hiervan had 0.6% een
wolalcohol-allergie. Contactallergieën voor nikkel (13.2%), chroom (12.8%),
parfum (fragrance mix, 6.8%), kobalt (1.4%), ethylenediamine dihydrochloride
(1.3%), epoxyhars (1.3%), perubalsem (1.0%), carbamix (0.8%), en thiomersal
(0.7%) kwamen veel vaker voor.
| In de volgende
produkten zijn wolalcoholen verwerkt: |
| product |
samenstelling |
| benzoëzuur-salicylzuur zalf FNA |
benzoëzuur 5 g, salicylzuur 5 g, wolvet
33.75 g, water 11.25 g, vaseline 45 g |
| Duratears Z oogzalf |
bevat per g: vloeibaar wolvet
30 mg, paraffine 30 mg, witte vaseline 940 mg |
| eucerine |
6% wolalcoholen (Eucerit),
cetylstearylalcohol, en vaseline |
| eucerine
cum aqua |
60% eucerine (met wolalcoholen) en 40% aqua, of 50%
eucerine en 50% aqua |
| Fucidin intertulle gaas (niet meer leverbaar) |
Fucidin Intertulle 2% bevat cetylalcohol en
wolvet |
| Fucidin zalf |
natriumfusidaat 20 mg/g, wolvet, cetanol, vloeibare paraffine, witte
vaseline |
| Ibaril (desoxymethason 0.25%) crème |
wolalcohol 3.5%,
isopropylmyristaat |
| ichthammolzalf 10% FNA |
100 mg ichthiamol
(sulfobituminose-ammonium) per gram (bevat ook wolvet) |
| levomenthol
salicylzuur zalf FNA |
levomenthol 100 mg, methylsalicaat 100 mg per gram
in wateremulgerende zalf met wolvet |
| oculentum simplex |
cetostearyl
alcohol 2.5 g, wolvet 6 g, vaseline 51.5 g, paraffine ad 100 g |
| Oilatum
plus badolie |
paraffine perliquidium, benzalkoniumchloride, triclosan,
wolalcoholen, isopropylpalmitaat, oleylalcohol, polyoxyethylene lauryl ether |
| ung aquosum (waterhoudende zalf FNA) |
water 30 g, wolvet 7 g, bijenwas 3
g, mono-oleïne 4 g, vaseline ad 100 g |
| ung hydrocortisoni (hydrocortison
zalf FNA) |
hydrocortisonacetaat micronisaat1 g,
wolvet 10 g, vaseline
album 89 g |
| ung triamcinoloni (triamcinolonzalf FNA) |
triamcinolonacetonide 100 mg, propyleenglycol10 g,
wolvet 10 g, vaseline
album 80 g |
| unguentum tetracyclini (tetracyclinezalf FNA) |
tetracyclinehydrochloride 3 g, wolvet 10 g, vaseline ad 100 g |
| In de volgende produkten zijn cetylalcohol, stearylalcohol, of
cetostearylalcohol verwerkt: |
| product |
samenstelling |
| Betnelan en
betamethason crème (betamethason-17-valeraat 0.1%) |
macrogolcetostearyl ether, cetostearylalcohol, paraffine, vaseline,
natriumdiwaterstoffosfaat (E 339), fosforzuur (E338), natriumhydroxide
(E524) en gezuiverd water |
| Betnelan (betamethason-17-valeraat 0.1%)
emulsie |
macrogolcetostearyl ether, cetostearylalcohol, paraffine,
vaseline, natriumdiwaterstoffosfaat (E 339), fosforzuur (E338),
natriumhydroxide (E524) en gezuiverd water |
cetomacrogol crème
cetomacrogol zalf |
de basis van cetomacrogol crème en zalf bevat
cetomacrogolwas (mengsel van cetostearylalcohol en cetomacrogol 1000) |
| Clarelux schuim |
cetylalcohol 11. 5 mg/g,
stearylalcohol 5.2 mg/g en
propyleenglycol 20.9 mg/g |
| Cutivate (fluticason propionaat 0.005%) crème |
propyleenglycol, minerale olie, cetostearylalcohol, Ceteth-20,
isopropylmyristaat, dibasic sodium phosphate, citroenzuur, imidurea |
| Dermovate (clobetasol-17-propionaat 0.05%) crème |
chloorcresol
(conserveermiddel), glycerylmonostearaat (E 471), Arlacel 165 (emulgator),
cetostearylalcohol, witte bijenwas substituut 6621, propyleenglycol (E
1520), natriumcitraat (E 331), citroenzuur monohydraat (E 330), gezuiverd
water |
| Dermovate (clobetasol-17-propionaat 0.05%) vetcrème |
cetostearyl alcohol, isopropylmyristaat, propyleenglycol, cetomacrogol 1000,
dimethicone 360, citroenzuur, sodium citrate, imidurea |
| Diprosone
(betamethason dipropionaat 0.05%) crème |
Vaseline, vloeibare paraffine, cetomacrogol 1000,
cetostearylalcohol,
natriumfosfaat, fosforzuur en gezuiverd water met chloorcresol als
conserveermiddel |
| Elidel crème |
benzylalcohol, cetylalcohol, citroenzuur, mono- en di-glyceriden,
oleylalcohol, propyleenglycol, natrium cetostearylsulfaat,
stearylalcohol,
triglyceriden |
| Elocon (momethason-fuoraat 0.1%) water-emulgerende zalf |
hexylene glycol, phosphoric acid, propyleenglycol stearate (55%
monoester), stearylalcohol,
ceteareth-20, titaniumdioxide, aluminum starch octenylsuccinate
(Gamma Irradiated), white wax, white petrolatum |
| eucerine |
6% wolalcoholen (Eucerit), cetylstearylalcohol, en vaseline |
| Fucidin
crème |
butylhydroxyanisol (E320), cetanol (cetylalcohol), glycerol,
vloeibare paraffine, kaliumsorbaat, polysorbaat 60, witte vaseline, steriel
water |
| Groninger licht vettende bad en douche olie |
soja-olie,
cetostearylalcohol, cetiol V |
hydrocortison crème
hydrocortison
vaseline crème |
de basis cetomacrogol crème bevat cetomacrogolwas
(mengsel van cetostearylalcohol en cetomacrogol 1000) 15 g, cetiol V 20 g,
sorbitol-oplossing 4 g, sorbinezuur 0.2 g, aqua ad 100 g |
lanette zalf
lanette crème
lanette smeersel |
Cetostearylalcohol en natriumlaurylsulfaat zijn twee
bestanddelen van Lanettewas SX, de basis van o.a. lanette crème,
smeersel, en zalf |
| Locacorten crème |
sorbitan
monostearaat, sorbimacrogol stearaat, cetylalcohol, acidum stearicum,
vloeibare paraffine, isopropyl palmitaat, sorbitol 70%, perfume chemoderm
841, methylparabeen (E 218), propylparabeen (E 216) |
| Locoid crème |
hydrocortison-17-butyraat 0.1%, cetostearylalcohol, cetomacrogol 1000,
vloeibare paraffine, witte vaseline, propylparahydroxybenzaat,
butylparahydroxybenzoaat, citroenzuur, natriumcitraat en gezuiverd water |
| Locoid crelo |
hydrocortison-17-butyraat 0.1%, cetomacrogol 1000,
cetostearylalcohol, witte vaseline, vaste paraffine, bernage olie,
butylhydroxytolueen, propyleenglycol, natriumcitraat, citroenzuur,
propylhydroxybenzoaat, butylhydroxybenzoaat en gezuiverd water |
| Locoid
vetcrème |
hydrocortison-17-butyraat 0.1%, cetostearylalcohol,
cetomacrogol 1000, vloeibare paraffine, witte vaseline,
methylparahydroxybenzoaat, citroenzuur, natriumcitraat en gezuiverd water
|
| Nerisona (diflucortolon valeraat 0.1%) crème |
witte zachte paraffine
(E905), vloeibare paraffine (E905), stearylalcohol, polyoxyl 40 stearaat
(E431), carbomeer 980, natriumhydroxide, dinatriumedetaat dihydraat,
methylparahydroxybenzoaat (E218), propylparahydroxybenzoaat (E216) |
| oculentum simplex |
cetostearylalcohol 2.5 g, wolvet 6 g, vaseline 51.5 g,
paraffine ad 100 g |
triamcinolon crème
triamcinolon vaseline crème
|
de basis cetomacrogol crème bevat cetomacrogolwas (mengsel van
cetostearylalcohol en cetomacrogol 1000) 15 g, cetiol V 20 g,
sorbitol-oplossing 4 g, sorbinezuur 0.2 g, aqua ad 100 g |
| Topicorte
(desoxy-methason 0.25%) emulsie |
propyleenglycol, fenylkwiknitraat
natriumcetostearylsulfaat, cetostearylalcohol, octyldodecanol en gezuiverd
water |
Bijlage: lijst met producten die wolalcoholen bevatten en producten die geen
wolalcoholen bevatten
- een ander
makkelijk hulpmiddel om producten te vinden zonder wolalcoholen is de
pagina:
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, AMC, Amsterdam.
dr.
M.A. Middelkamp Hup. Dermatoloog, AMC, Amsterdam.
ICD10:
n.v.t.
